Problem astmy nie dotyczy wyłącznie osób dorosłych. Niekontrolowane napady duszności astmatycznych są równie częstą przypadłością u małych dzieci i młodzieży. Jak wiele dzieci cierpi z powodu astmy? W jaki sposób należy diagnozować i leczyć dziecięcą postać astmy?

Astma dziecięca w liczbach

Częstotliwość występowania astmy oskrzelowej uległa wzrostowi na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci. Trudno doszukać się w tym konkretnej przyczyny – być może jednym z powodów jest zwiększenie zanieczyszczeń powietrza wskutek prężnego rozwoju gospodarczego większości krajów, co w konsekwencji przyczyniło się do wzrostu stężenia pyłów zawartych w atmosferze. Z drugiej strony można przypuszczać, że jest to konsekwencja stopniowego osłabienia odporności w kolejnych pokoleniach m.in. z powodu zmian stylu życia czy przetworzonej żywności.

Dane znajdujące się w amerykańskim CDC – Centers of Disease Control and Prevention – udowadniają, że problem astmy u dzieci jest bardzo duży. Wedle danych z 2020 roku:

• aż 5,8% dzieci poniżej 18. roku życia ma problemy z astmą, z czego blisko 43% doznawała ataków astmy, a około 855 tysięcy pacjentów było zmuszonych skorzystać z usług opieki zdrowotnej,
• najliczniejszą grupę (3 832 453) chorych dzieci stanowią te między 5. a 17. rokiem życia,
• w latach 2018 – 2020 aż 44% dzieci borykało się z problemem astmy niekontrolowanej, która znacznie częściej występowała u chłopców niż dziewcząt,
• aż 204 małych pacjentów (<18 roku życia) zmarło wskutek astmy.

Jak wyglądają dane statystyczne o astmie w Polsce? W roku 2019 blisko 5,7% populacji, czyli 2,2 miliona osób borykało się z problemem astmy. Najwyższy odsetek pacjentów odnosił się do dzieci w wieku między 6. a 10. rokiem życia (tj. 15,2 tysiąca przypadków na 100 tysięcy dzieci w przedziale wiekowym). Warto też dodać, że w roku 2019 recepty na refundowane leki przeciwastmatyczne zrealizowano u blisko 2,7 miliona osób, z czego ponad 37% recept dotyczyło osób poniżej 18. roku życia.

Astma u dzieci – wyzwania diagnostyczne

Podstawowym problemem w zdiagnozowaniu astmy u dziecka jest fakt, że mali pacjenci są znacznie mniej świadomi własnego ciała i problemu. Duszności i napady kaszlu mogą być utożsamiane z infekcjami układu oddechowego, a w rzeczywistości stanowią rezultat nadwrażliwości organizmu na kontakt z konkretnym czynnikiem. Dlatego też dużą rolę w diagnostyce astmy dziecięcej odgrywają rodzice. Opiekunowie dziecka mogą uchwycić moment występowania objawów w określonych sytuacjach, co pozwoli poznać dokładną przyczynę (alergen) wyzwalających reakcję astmatyczną.

Jak leczyć astmę u dzieci?

Podstawą leczenia astmy dziecięcej jest farmakoterapia, która podobnie jak u dorosłych jest jedynym skutecznym sposobem kontrolowania choroby. Najczęściej stosowanymi lekami są preparaty złożone, czyli połączenie przeciwzapalnych glikokortykosteroidów i długo działających beta2-mimetyków o właściwościach rozszerzających oskrzela. Leki na astmę są podawane wziewnie – aplikacja produktu leczniczego bezpośrednio do dróg oddechowych umożliwia natychmiastowe oddziaływanie na obszar objęty problemami. Co więcej, leki aplikowane w formie wziewów są w niewielkich dawkach i dzięki temu ograniczają ryzyko przedawkowania.

Warto jednak pamiętać, że kluczem do skutecznego działania leków jest prawidłowa technika ich aplikacji. Tylko umiejętnie wykonanie wziewu gwarantuje dostarczenie cennych substancji czynnych i złagodzenie występujących dolegliwości. W związku z tym rodzice są zobligowani do nauczenia dzieci prawidłowego użycia inhalatorów.

Bibliografia:

1. Balińska-Miśkiewicz W. „Astma oskrzelowa u dzieci – odrębności diagnostyczno-terapeutyczne.” Farmacja Polska 2010, 66(7): 504-513.
2. https://www.nia.org.pl/2020/05/14/raport-nfz-o-zdrowiu-astma/
3. https://www.cdc.gov/asthma/most_recent_national_asthma_data.htm
4. https://www.cdc.gov/asthma/asthma_stats/uncontrolled-asthma-children-2018-2020.htm