Czym jest astma wysiłkowa?

Najprościej mówiąc, jest to nadmierny, niekontrolowany i odwracalny skurcz oskrzeli, który powstaje wskutek aktywności fizycznej o umiarkowanej lub dużej intensywności. Astma wysiłkowa dotyczy jednakowo dzieci i osób dorosłych, a znacznie częściej jest obserwowana w przypadku uprawiania sportów zimowych. Wówczas oprócz drażniącego wpływu wysiłku fizycznego dochodzi do oddziaływania niskiej temperatury, która również odgrywa istotną rolę we wzroście ryzyka ataku astmatycznego. Warto zaznaczyć, że astma wysiłkowa nie jest związana z występowaniem zmian zapalnych jak w przypadku typowej astmy alergicznej.

Przyczyny astmy wysiłkowej u dziecka

Rola wysiłku fizycznego w napadach astmy jest uzależniona od kilku kwestii:

• Przede wszystkim aktywność fizyczna oddziałuje na intensyfikację przepływu krwi przez oskrzela, co potęguje szansę ich skurczu i ograniczonego przepływu powietrza przez drogi oddechowego.
• Podczas ćwiczeń, zwłaszcza zimą, powietrze charakteryzuje niewielka wilgotność i niska temperatura, a to sprzyja skurczowi oskrzeli. Zbyt suche powietrze jest także problemem treningów w pomieszczeniach, gdzie przebywa duża liczba osób.
• W trakcie treningów outdoorowych wdychane powietrze może być zbyt słabo oczyszczone, a w przypadku ćwiczeń na zewnątrz istnieje szansa wdychania potencjalnych czynników ryzyka rozwoju ataku astmatycznego np. drobiny kurzu, spaliny motoryzacyjne.

Jakie są objawy astmy wysiłkowej u dziecka?

Dziecko borykające się z problemem astmy wysiłkowej doznaje podobnych objawów, co osoby cierpiące na inne postaci astmy. Mowa tu o ataku duszności, uporczywym kaszlu, świszczącym i spłyconym oddechu oraz odczuwalnym ucisku w obrębie klatki piersiowej. Objawy astmy powysiłkowej mogą wystąpić w dwóch momentach – kilkanaście minut tuż po rozpoczęciu treningu bądź w niedługim czasie po zakończeniu ćwiczeń.

Trzeba jednak wspomnieć, że powysiłkowy skurcz oskrzeli i związany z nim atak duszności jest tymczasowy. Dolegliwości przeważnie ustępują po około 30-60 minutach od momentu uspokojenia organizmu i zaprzestaniu wysiłku. Niemniej jednak może się zdarzyć tak, że potreningowa duszność nastąpi dopiero po kilku godzinach od zakończenia treningu.

Profilaktyka i leczenie astmy wysiłkowej u dziecka

Dobrze kontrolowana astma u dziecka pozwala na duże zminimalizowanie ryzyka występowania ataku. Dlatego regularne stosowanie wziewnych leków przeciwastmatycznych, które są w prawidłowy sposób aplikowane, może ograniczyć szansę, że wykonany trening spowoduje skurcz dziecięcych oskrzeli.

Niemniej jednak dziecko powinno pamiętać, aby przed przystąpieniem do ćwiczeń:

• Wykonać kilkunastominutową rozgrzewkę o niewielkiej intensywności, która pozwoli zaadaptować organizm i układ oddechowych przed właściwą częścią treningową.
• Zaaplikować lek przeciwastmatyczny, co zminimalizuje ryzyko występowania nieoczekiwanego skurczu oskrzeli.

Warto też poinstruować dziecko z astmą wysiłkową o istotnej roli oddychania przez nos. Dzięki temu powietrze może zostać w pewnym stopniu ogrzane i oczyszczone. Ponadto zalecane jest powolne zmniejszanie intensywności treningowej – stopniowe wyciszanie zaangażowania organizmu jest znacznie lepszym i bezpieczniejszym sposobem aniżeli nagłe przerwanie ćwiczeń.

Bibliografia:

1. Del Giacco SR., et al. „Exercise and asthma: an overview.” European Clinical Respiratory Journal 2015, 2(1): 27984.
2. Grzelewski T., Stelmach I. „Exercise-induced bronchoconstric-tion in asthmatic children. A comparative systemic review of the available treatment options.” Drugs 2009, 69: 1533-1543.
3. Porębski G., Obtułowicz K., Obtułowicz P. „Astma i anafilaksja indukowana wysiłkiem.” Przegląd Lekarski 2002, 59(6): 442-445.
4. Anderson SD., Daviskas E. „The mechanism of exercise-induced asthma is…” Journal of Allergy and Clinical Immunology 2000, 106(3): 453-459.