Dziecko z astmą to nie tylko wyzwanie dla rodziców, ale i jego najbliższego otoczenia. Choroba nie może stanowić powodu, dla którego mały astmatyk przestanie uczęszczać do przedszkola lub szkoły. W takim wypadku należy odpowiednio przygotować nauczycieli i rówieśników z klasy. O czym należy wspomnieć? O co trzeba zadbać, aby dziecko borykające się z problemem astmy było dostatecznie bezpieczne?

Czynniki ryzyka – co może zagrozić dziecku w szkole?

Przede wszystkim dyrekcja, nauczyciele i opiekunowie powinni zostać wcześniej poinformowani, że wśród uczniów tej konkretnej grupy jest dziecko z astmą. Ta informacja powinna szczególnie utkwić w pamięci osobom odpowiedzialnym za opiekę nad młodzieżą i najmłodszymi – w ten sposób jest znacznie łatwiej dostosować niektóre zajęcia, zadbać o nieco inne podejście, a przede wszystkim udzielić pomoc w sytuacji, gdy astmatyk jest bardzo narażony na duszności.

W środowisku szkolnym istnieje wiele czynników, które mogą spowodować nasilenie astmy i wyzwolenie jej ataku. Oto kilka istotnych kwestii do omówienia z dyrekcją szkoły i nauczycielami:

• klasy powinny być wietrzone przed i po każdych zajęciach, dziecko znacznie lepiej będzie znosić bliskie sąsiedztwo okna – wyjątkiem jednak będą astmatycy o nadwrażliwości na pyłki roślinne.
• przed zajęciami z wychowania fizycznego warto zwrócić uwagę na ogólny poziom kondycji dziecka – jeżeli wydolność i sprawność pozwalają na uprawianie sportu, to nie ma ku temu przeciwwskazań – przeważnie porcja leku okaże się dostatecznym sposobem na ograniczenie ryzyka występowania duszności. Niemniej jednak należy pamiętać, że część dyscyplin, zwłaszcza o dużym poziomie intensywności i długim czasie trwania, jest przeciwwskazana. Co więcej, dziecku z astmą zaleca się nie wykonywać aktywności fizycznej na zewnątrz zimą, gdyż chłodne powietrze prowadzi do zaostrzenia stanu i pogorszenia drożności dróg oddechowych.
• szkoły ze stołówkami, które gwarantują dzieciom wyżywienie, muszą pamiętać o dzieciach z astmą indukowaną produktami spożywczymi. Dieta małego astmatyka musi być pozbawiona tych artykułów, które potęgują ryzyko napadów duszności i utratę drożności dróg oddechowych. Sytuacja ta dotyczy też wszelkich innych inicjatyw związanych z placówką np. imprezy szkolne, wycieczki, zajęcia pozalekcyjne.
• ostrożność należy też zachować wobec zwierząt – sierść kotów i psów jest niezwykle częstym czynnikiem uczuleniowym.

W przypadku dziecka z astmą trudno przejść obojętnie wobec kwestii emocji. Nadmierny stres, gniew czy strach potęgują szansę skurczu i obrzęku oskrzeli, co prowadzi do występowania mniej lub bardziej niebezpiecznych duszności. Warto te kwestie omówić na zebraniu z innymi rodzicami i wychowawcą – w ten sposób można poinstruować rówieśników z klasy i innych nauczycieli, aby w przypadku astmatyka zdobyć się na pewną dozę wyrozumiałości.

O czym musi pamiętać dziecko z astmą?

Przede wszystkim o tym, że inhalator z lekiem jest zawsze pod ręką i w razie konieczności należy go użyć. W niektórych sytuacjach ciężko przewidzieć szansę występowania ataku astmy – niemniej jednak pojawienie się pierwszych objawów powinno uaktywnić u dziecka mechanizm samoobronny i sprowokować do wykonania wziewu. Wcześniej warto poinstruować córkę bądź syna jak prawidłowo aplikować leki. Niestety spora liczba przypadków nieskutecznego leczenia wynika z braku koordynacji wdechu z wziewem. Rezultatem tego jest nikły lub zerowy efekt terapeutyczny.

Bibliografia:

1. Mastelarz-Migas A., et al. „Funkcjonowanie dzieci z astmą oskrzelową w porównaniu z dziećmi potencjalnie zdrowymi.” Family Medicine & Primary Care Review 2011, 13(2): 178-180.
2. Łukasik R., Woś H. „Problemy funkcjonowa dziecka z astmą oskrzelową w środowisku szkolnym.” Problemy Pielęgniarstwa 2009, 17(1): 18-25.
3. https://pedagogika-specjalna.edu.pl/pedagogika-lecznicza/uczen-astma-oskrzelowa/