Astma jest w przeważającej liczbie przypadków chorobą alergiczną, która wyzwala niebezpieczną reakcję uczuleniową wskutek kontaktu z określonym bodźcem. Czego powinny unikać dzieci z astmą? Jakie alergeny mogą wywoływać napady astmy?

Astma u dziecka – przyczyny i czynniki ryzyka

Tak naprawdę ciężko wskazać konkretną przyczynę występowania choroby astmatycznej, bo uczulenie może być uwarunkowane przez różne typy alergenów. Lista czynników, które mogą wyzwalać ataki duszności i narażać małego alergika jest długa. Najczęściej wymieniane alergeny w przypadku astmy to:

• zarodniki pleśni,
• niektóre leki np. aspiryna,
• roztocze kurzu domowego,
• zwierzęca sierść, zwłaszcza kocia,
• pyłki roślinne np. traw, chwastów, drzew czy kwiatów,
• produkty spożywcze np. orzechy, owoce morza, barwniki czy konserwanty.

W przypadku astmy związanej z artykułami spożywczymi warto wspomnieć o zjawisku zwanym alergią krzyżową. Oznacza to, że uczulenie na konkretny produkt spożywczy może wyzwalać nadwrażliwość organizmu na inny czynnik np. uczulenie na kurze jaja i mięso będzie wyzwalać reakcje uczuleniowe po kontakcie z ptasimi piórami.

Czynnikami zaostrzającymi kondycję układu oddechowego i prowokującymi do ataku astmy są wszelkie zanieczyszczenia powietrza. Mowa tu jednakowo o dymie papierosowym, smogu i spalinach przemysłowych (np. w miastach o dużym natężeniu ruchu drogowego) czy pyłach. Warto w tym miejscu wspomnieć, że wtórne infekcje oddechowe (np. przeziębienie, grypa, zapalenie oskrzeli) potęgują ryzyko nasilenia astmy i zwiększenia częstotliwości napadów duszności.

Inne czynniki ryzyka w astmie to:

• otyłość,
• stres i silne emocje,
• zimne i suche powietrze,
• rodzice chorujący na astmę,
• intensywna i wyczerpująca aktywność fizyczna.

Jak uchronić dziecko przed atakami astmy?

Nie będzie zaskoczeniem, że najskuteczniejszym sposobem jest unikanie bezpośredniego kontaktu z alergenami. O ile w niektórych przypadkach jest to dość proste (np. wyeliminowanie konkretnych produktów spożywczych, brak kontaktu ze zwierzętami czy zaniechanie użycia określonych leków), to w innych jest to trudne lub wręcz niemożliwe (np. uczulenie na kurz). Wówczas rodzice są zmuszeni, aby zagwarantować dziecku dostateczną ochronę wobec alergenu – w kontekście roztoczy kurzu domowego będzie to regularne pranie pościeli i zabawek, używanie hipoalergicznych tekstyliów czy też regularne wietrzenie i częste sprzątanie pomieszczenia. Z kolei w przypadku alergii na pyłki roślinne niezbędne jest zapoznanie się z kalendarzem pylenia i wówczas niezbędne jest ograniczenie pobytu dziecka poza domem. Wytłumaczenie tego małemu astmatykowi może okazać się prawdziwym wyzwaniem.

Oprócz tego wartościowym wsparciem dla zminimalizowana ryzyka astmy będą:

• kontrola prawidłowej masy ciała,
• noszenie maseczki przy dużym smogu,
• zakup nawilżacza i oczyszczacza powietrza do domu,
• ograniczenie przebywania na dworze podczas niskiej temperatury
• prawidłowa dieta i suplementacja, co ograniczy szansę infekcji oddechowych,
• odpowiednie zaplanowanie aktywności fizycznej – wykonywanie ćwiczeń o umiarkowanym poziomie intensywności.

Leki na astmę dla dziecka – co warto stosować?

Dobór leku przeciwastmatycznego należy do lekarza prowadzącego. Przeważnie specjaliści rekomendują małym pacjentom stosowanie wziewnych preparatów złożonych, które składają się z glikokortykosteroidu i długo działającego beta2-mimetyku. Tego typu preparaty sprawdzają się w przewlekłej farmakoterapii astmy – w doraźnym leczeniu wykorzystuje się beta2-mimetyki krótko działające.

Bibliografia:

1. Doniec Z., et al. „Astma wczesnodziecięca – praktyczne problemy kliniczne.” Alergoprofil 2017, 13(2): 49-54.
2. Balińska-Miśkiewicz W. „Astma oskrzelowa u dzieci – odrębności diagnostycznoterapeutyczne.” Farmacja Polska 2010, 66(7): 504-513.
3. Szroniak A., et al. „Czy istnieje zależność między wartością wskaźnika masy ciała a astmą u dzieci?” Pneumonologia i Alergologia Polska 2008, 76: 88-95.
4. Madaj A., Ziora D., Kozielski J. „Badanie jakości życia dzieci chorych na astmę oskrzelową.” Pneumonologia i Alergologia Polska 2004, 72: 56-61.