Astma oskrzelowa to najczęstsza choroba przewlekła wieku dziecięcego. Jej mechanizm polega na obecności ciągłego stanu zapalnego w obrębie oskrzeli. W skutek kontaktu z czynnikiem drażniącym dochodzi do nadmiernego skurczu oskrzeli. Maluch odczuwa wówczas duszności, ucisk w klatce piersiowej, a jednocześnie dochodzi do produkcji zapalnego śluzu i odruchu kaszlowego [1].

Astma oskrzelowa u dzieci — problemy

Astma oskrzelowa u dzieci stanowi często znacznie większy problem niż ta diagnozowana u dorosłych. Mali pacjenci mają odmienną budowę anatomiczną drzewa oskrzelowego oraz inaczej funkcjonujący układ immunologiczny. Co więcej, dzieci posiadają inny metabolizm wielu leków, co utrudnia dobranie skutecznej i bezpiecznej dawki. Dodatkowo objawy astmy są u nich często mylone z zakażeniami dolnych dróg oddechowych, które są częstą przypadłością dzieci w wieku przedszkolnym lub szkolnym.
Problem stanowią również metody diagnostyczne. Jednym ze sposobów potwierdzania astmy jest wykonywanie spirometrii i próby rozkurczowej. Niestety u wielu dzieci pierwsze objawy pojawiają się już przed 3. rokiem życia. U takiej grupy pacjentów przeprowadzenie spirometrii jest praktycznie niemożliwe, gdyż badanie to wymaga ścisłej współpracy chorego z osobą wykonującą badanie [2].

Astma a odporność

Niestety dane wyraźnie wskazują, że dzieci cierpiące na astmę częściej zapadają na infekcje. Choć są one często mylone z symptomami astmy, to mimo wszystko u tej grupy pacjentów zauważa się znacznie większą zachorowalność. Związane jest to z obecnością przewlekłego stanu zapalnego w obrębie oskrzeli — osłabia on prawidłową barierę ochronną, która chroni organizm przed wnikaniem chorobotwórczych mikroorganizmów. Co więcej, nadmierna produkcja śluzu jest idealną pożywką dla bakterii — stwarza on właściwe warunki do ich kolonizacji i aktywności. Jeśli wszystkie siły obronne organizmu dziecka są skupione na walce z ciągłym stanem zapalnym w drogach oddechowych, nie ma on już wówczas narzędzi do walki z patogenami. Rozwiązaniem tej sytuacji jest wdrożenie skutecznej terapii u dziecka, w celu zminimalizowania stanu zapalnego. Wówczas z dużą dozą prawdopodobieństwa zostaną ograniczone również infekcje bakteryjne lub wirusowe, gdyż organizm w końcu będzie mógł skutecznie z nimi walczyć [1-3].

Infekcje u astmatyków

Wszelkie infekcje u dzieci cierpiących na astmę, powodują zaostrzenie jej objawów. O ile bez infekcji nasilenie symptomów astmy jest wywoływane przez wysiłek fizyczny, sierść zwierząt czy pyłki, o tyle w trakcie infekcji czynnikiem wyzwalającym stają się także bakterie i wirusy. Mały pacjent zmaga się wówczas z zaostrzeniem choroby przewlekłej, czyli astmy, oraz z objawami infekcji. Taka sytuacja wymaga wdrożenia dwutorowej terapii. Pierwsza powinna skupiać się na łagodzeniu symptomów astmy, czyli nadmiernego kaszlu, duszności czy świszczącego oddechu. Druga zaś powinna być nakierowana na zwalczanie chorobotwórczych bakterii bądź wirusów. Infekcje, które u dziecka niebędącego astmatykiem, przebiegają łagodnie, u astmatyka mogą wywołać naprawdę ciężkie i uciążliwe symptomy [1-3].

Leki na astmę a odporność

Jedną z podstawowych grup leków stosowanych w terapii astmy są glikokortykosteroidy wziewne. Choć leki z tej grupy faktycznie mogą upośledzać odporność, to takie działanie niepożądane występuje po podaniu doustnym lub dożylnym. W praktyce wziewne glikokortykosteroidy działają wyłącznie w obrębie płuc i nie wpływają negatywnie na odporność organizmu.

Bibliografia:
W. Balińska-Miśkiewicz, Astma oskrzelowa u dzieci — odrębności diagnostyczno-terapeutyczne, Farm Pol, 2010, 66(7):504-513.
J. Jaworska, et al., Leczenie astmy oskrzelowej u dzieci, Alergia Astma Immunologia 2010, 15(1):5-1.
K. F. Chung, et al., International ERS/ATS guidelines on definition, evaluation and treatment of severe asthma. Eur. Respir. J., 2014;43(2):43–73.