Nebulizacja jest jedną z najczęściej wybieranych metod leczenia chorób górnych i dolnych dróg oddechowych wieku dziecięcego. Technika ta wymaga użycia odpowiedniego urządzenia dozującego – nebulizatora, za pomocą którego wytwarzany jest aerozol. Ilość leku docierająca do płuc jest proporcjonalna do czasu trwania inhalacji, jednak skuteczność nebulizacji zależy od jej poprawnego wykonania.

Kłopotliwa nebulizacja u dzieci

 

Stosowanie aerozoloterapii u dzieci jest utrudnione m.in. ze względu na odmienność w budowie i funkcjonowaniu dróg oddechowych u niemowląt i małych dzieci w porównaniu z osobami dorosłymi. Ze względu na mniejsze wymiary drzewa oskrzelowego znacznie większa ilość wdychanego leku osadza się w jamie ustnej i gardle. Ponadto istotnym problemem jest również trudność z nawiązaniem współpracy z małym dzieckiem. Brak akceptacji zabiegu i związany z tym płacz zaburza technikę oddychania, przez co utrudnia określenie przyjętej dawki leku.

Mimo trudności związanych z prawidłowym wykonaniem nebulizacji u dziecka jest to bardzo pożądana metoda leczenia ze względu na możliwość osiągnięcia wysokiego stężenia leku w drogach oddechowych przy jednoczesnym ograniczeniu ogólnoustrojowych działań niepożądanych charakterystycznych dla podania doustnego. Cechą przemawiającą na korzyść tej metody leczenia jest również szybsze osiągnięcie działania terapeutycznego w porównaniu z innymi technikami.

Szkolenie kluczem do sukcesu

 

Głównym i najważniejszym elementem warunkującym prawidłowy proces nebulizacji jest edukacja dziecka na temat techniki oddychania oraz jej demonstracja. W trakcie inhalacji pacjent powinien pogłębić wdech i wykonywać go przez usta, a na szczycie wdechu na krótko zatrzymać oddech. W przypadku małych dzieci zaznajomienie z nebulizatorem warto przeprowadzić, gdy dziecko jest zdrowe i chętne do poznania zasady działania urządzenia. Obecnie na rynku możemy znaleźć inhalatory, które oprócz odpowiednich parametrów posiadają także przyjazny dzieciom wygląd przypominający zabawkę, co umila czas inhalacji.

Dodatkowe elementy ułatwiające nebulizację

 

W celu zmniejszenia start wdychanego leku u dzieci poniżej 3 roku życia (zwykle oddychających przez nos) stosuje się maski twarzowo-nosowe. Warunkiem skutecznej nebulizacji w takim przypadku jest dobranie dobrze przylegającej maski bez otworków. Nieszczelność między maską a twarzą prowadzi do utraty cząsteczek. Dodatkowo istnieje możliwość użycia uniwersalnej przystawki termalnej (polski patent L. Gradonia), dzięki której uzyskany aerozol ma temperaturę 28-37 ºC, co pozwala uniknąć drażniącego efektu prowadzącego do nagłego skurczu oskrzeli.

U dzieci świadomie oddychających przez usta (zwykle powyżej 3 roku życia) i dobrze współpracujących zaleca się korzystanie z ustników, gdyż przy stosowaniu maski ustno-nosowej dochodzi dodatkowo do zmniejszania depozycji płucnej o 13-22 %, a także osadzania się podawanego leku w okolicach oczu i związanych z tym działań niepożądanych. Ustnik powinien być przytrzymywany przez pacjenta zębami i szczelnie objęty ustami.

Nebulizację u dzieci należy prowadzić wyłącznie pod nadzorem osób dorosłych. W przypadku wystąpienia duszności, sinicy, czy znacznego niepokoju należy przerwać inhalację.

Niewątpliwie nebulizacja u dzieci jest zabiegiem skomplikowanym, a opanowanie prawidłowej techniki wymaga wielokrotnego powtarzania i ciągłego szkolenia. Jednak ze względu na przewagę zalet nad trudnościami, jest to metoda chętnie wybierana przez rodziców.

Piśmiennictwo:
1. Gizińska M., Konarska A., Rąglewska P., Rutkowski R., Straburzyńska-Lupa A., Czynniki wpływające na skuteczność aerozoloterapii u dzieci. Pediatr Med Rodz 2012, 8 (2), p. 101-106
2. Karolewicz B., Pluta J., Haznar D., Nebulizacja jako metoda podawania leków. Farm Pol, 2009, 65(4): 291-304