Astma jest chorobą dotykającą jednakowo dorosłych i dzieci. O ile dorosła osoba bez trudności opisuje aktualny stan zdrowia i doskwierające dolegliwości, tak w przypadku małych astmatyków z racji młodego wieku może okazać się to problemem. Po czym rozpoznać atak astmy u dziecka? Na jakie objawy warto zwrócić uwagę? Jak zareagować, gdy dojdzie do napadu astmatycznych duszności?

Kiedy dochodzi do ataku astmy u dziecka?

Przyczyny ataku astmatycznego u dziecka są wręcz identyczne jak u osób dorosłych. Oznacza to, że problemy z drożnością dróg oddechowych następują po uprzednim kontakcie organizmu z czynnikami wyzwalającymi reakcję uczuleniową. Alergenów powodujących astmę jest naprawdę wiele – począwszy od produktów spożywczych, przez zwierzęcą sierść i roztocza kurzu domowego, a skończywszy na substancjach chemicznych czy pyłkach roślinnych. Ponadto nie można też zapominać o tzw. czynnikach ryzyka, które potęgują szansę występowania tych dolegliwości np. stres, ból, dym papierosowy, zimne powietrze, zanieczyszczenia powietrza czy wysiłek fizyczny.

Przebieg ataku astmy u dziecka

Symptomy sygnalizujące zbliżający się atak to w pierwszej kolejności uczucie ciężkości i wyraźny ucisk klatki piersiowej. Dzieci i dorośli z astmą niejednokrotnie mogą odnosić wrażenie, że w tym obszarze dochodzi do łaskotania lub ugniatania elementów układu oddechowego. Równie częstym zwiastunem nadchodzącego napadu astmy jest charakterystyczny świszczący oddech, który jest wyjątkowo wyraźny w trakcie wydechu.

Początek ataku to w głównej mierze suchy, napadowy i wyjątkowo uciążliwy kaszel, który z czasem ulega transformacji do postaci duszności. Przy wyjątkowo ciężkim napadzie astmy następuje podwyższenie ciśnienia, co jest naturalnym rezultatem braku tchu. Duszność jest przeważnie tak duża, że astmatycy nie są w stanie mówić. Niedostatek powietrza sprawia natomiast, że skóra chorego ulega zasinieniu. Niejednokrotnie astmatycy mogą mieć nadmiernie pocić się, co jest wynikiem niedotlenienia całego ustroju.

Największym problemem ataku astmy u dziecka, podobnie zresztą jak u dorosłych, jest to, że napad duszności jest w dużej mierze nieprzewidywalny. Trudno oszacować, z jaką siłą dojdzie do skurczu oskrzeli, a także ciężko jest ocenić czas trwania utrzymujących się dolegliwości. Ataki astmy trwają zwykle od kilku do kilkudziesięciu minut. Jednak gdy duszności występują przez kilka lub kilkanaście godzin, czy nawet i całą dobę, to wówczas dochodzi do ostrego zaostrzenia astmy.

Jak zareagować w przypadku ataku astmy u dziecka?

Najskuteczniejszym sposobem jest oczywiście podanie dziecku wziewnych leków przeciwastmatycznych. Niemniej jednak istnieje ryzyko, że astmatyk może ich przy sobie nie mieć np. dziecko zapomni zabrać je ze sobą do szkoły. Nie można jednak w padać w panikę – należy zachować spokój i zadbać o bezpieczeństwo młodego pacjenta. W tym celu niezbędne jest znalezienie bezpiecznego miejsca i pozycji dla osoby, która miala atak.

Następnie warto otworzyć okna i przewietrzyć pomieszczenie, oczywiście, jeżeli dziecko nie jest uczulone na pyłki roślinne. Ponadto niezbędne jest zwiększenie swobody ciała małego astmatyka m.in. ściągając pasek od spodni, bluzę oraz luzując kołnierz koszulki. Poleca się także pozbyć wszelkich akcesoriów, które mogą w mniejszym lub większym stopniu powodować ucisk dróg oddechowych np. naszyjniki, chustki, kominy czy szaliki. W trakcie tych czynności warto powiadomić służby medyczne o całym zajściu.

Gdy powyższe działania nie przynoszą pożądanych rezultatów, a stan dziecka ulega dodatkowemu pogorszeniu np. przez stres wywołany całą sytuacją, to wówczas niezbędna okaże się resuscytacja. Masaż serca u dziecka wykonuje się przy użyciu dwóch palców – tempo to 30 ucisków na minutę, po których należy wykonać 5 oddechów ratowniczych. Procedurę należy powtarzać do momentu przyjazdu służb lub poprawy stanu astmatyka.

Bibliografia:

1. Sybilski AJ. „Konsekwencje nieleczonej lub źle leczonej astmy u dzieci.” Alergoprofil 2021, 17(1): 11-16.
2. Stelmach I. „Zasady postępowania u dzieci z astmą.” Alergia Astma Immunologia 2007, 12(2): 55-61.
3. https://www.stethome.com/pl/blog/atak-astmy-u-dziecka-objawy-leki-pierwsza-pomoc