Astma jest chorobą o charakterystycznych objawach, która może zostać bardzo łatwo rozpoznana. Większość dorosłych dość szybko zauważa związek pomiędzy napadami duszności a oddziaływaniem konkretnych czynników. Sprawa jest znacznie trudniejsza w przypadku dzieci. Jak wygląda diagnostyka dziecka z astmą? Które badania pomogą w rozpoznaniu choroby?
Rozpoznanie astmy u dziecka – nie tylko objawy
Obraz kliniczny astmatyka jest bardzo dobrze poznany. Kontakt z określonym bodźcem wyzwala w organizmie przesadną reakcję ze strony systemu odpornościowego, co powoduje ograniczenie drożności dróg oddechowych wskutek:
- obrzęku błony śluzowej
- wzrostu napięcia mięśniówki oskrzeli
- wzmożonej produkcji i zalegania wydzieliny oddechowej
Utrzymujący się stan zapalny systemu oddechowego prowadzi do występowania kaszlu, świszczącego oddechu, duszności, bólu w klatce piersiowej i wyraźnego obniżenia wydolności. Problem polega na tym, że wspomniane niedogodności mogą stanowić rezultat szeregu innych schorzeń np. mukowiscydoza, zaburzenia sercowo-naczyniowy, upośledzenie odporności czy wady wrodzone układu oddechowego. Dziecko nie będąc świadome własnego ciała i mając ograniczone możliwości komunikacji stanowi wyzwanie dla specjalistów.
Warto też zwrócić uwagę na częstość zachorowania dziecka. Jeżeli w ciągu roku malec doznaje regularnych infekcji układu oddechowego, to również istnieje szansa występowania astmy – spływająca wydzielina może powodować rozwój zakażenia i zmian zapalnych w obrębie gardła. Zawsze jednak należy wziąć pod uwagę fakt, że dziecka ma znacznie mniejszą odporność niż dorośli i po prostu wykazuje wzmożoną tendencję do infekcji.
Jakie badania wykonać w przypadku podejrzeń astmy u dziecka?
Dużą rolę w diagnostyce dziecka odgrywają rodzice. To właśnie oni mogą zaobserwować potencjalny związek z pogorszenie stanu malucha wskutek oddziaływania konkretnego czynnika np. po spożyciu określonego produktu spożywczego. Niemniej jednak kwestia rozpoznania choroby leży po stronie lekarza.
Specjalista po zapoznaniu się z występującymi objawami i historią małego pacjenta powinien zdecydować się na przeprowadzenie szeregu dodatkowych badań, które pozwolą udowodnić przypuszczenia o występowaniu astmy. Co powinna obejmować diagnostyka dziecka z podejrzeniem choroby astmatycznej?
- Spirometria – określenie objętości wydechowej (FEV) i szczytowego przepływu wydechowego (PEF) pozwala oszacować możliwości wysiłkowe dziecka. Obniżenie wartości tych parametrów jest znamienne dla astmy.
- Test rozkurczowy – często jest przeprowadzany jako forma uzupełnienia spirometrii. Polega on na sprawdzeniu reakcji organizmu na zastosowanie leku powodującego doraźne rozkurczenie oskrzeli (beta2-mimetyk SABA np. salbutamol). Subiektywna poprawa stanu dziecka to nie wszystko. Warto powtórzyć test spirometryczny po użyciu leków. Znaczne podwyższenie wyników FEV1 i PEF jest dostatecznym potwierdzeniem choroby astmatycznej.
- Skórne testy alergiczne – są raczej pomocne w rozpoznawaniu przyczyny duszności. Warto pamiętać, że nie każdy rodzaj astmy ma charakter atopowy!
- RTG klatki piersiowej – dobry sposób, aby wykluczyć ewentualne nieprawidłowości w budowie układu oddechowego, które mogą stanowić przyczynę duszności.
- Analiza stężenia przeciwciał IgE we krwi – podwyższony poziom wskazuje na alergię, ale może być wiązany z innymi problemami np. zakażeniem pasożytami.
- Badanie poziomu eozynofilów – ocena tego wskaźnika może nastąpić wskutek analizy próbki krwi lub sprawdzenia wydzieliny oddechowej, w której zawartość eozynofili wynosi ponad 4%.
Bibliografia:
- Balińska-Miśkiewicz W. „Astma oskrzelowa u dzieci – odrębności diagnostyczno-terapeutyczne.” Farmacja Polska 2010, 66(7): 504-513.
- Bręborowicz A. „Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u dzieci w świetle stanowiska ekspertów NHLBI/WHO 2002.” Nowa Pediatria 2002, 4: 243-246.
- https://podyplomie.pl/pediatria/25703,najczestsze-bledy-w-rozpoznawaniu-astmy-oskrzelowej
