Jeszcze niespełna 100 lat temu zachorowalność na astmę wśród dzieci oscylowała na poziomie 0,5%. Dziś astma oskrzelowa stała się chorobą na tyle powszechną, że urosła do rozmiaru epidemii. Jest ona najczęstszą chorobą przewlekłą wieku dziecięcego. Jej mechanizm opiera się na obecności przewlekłego stanu zapalnego w obrębie oskrzeli [1].

Objawy astmy u dzieci

 

Objawy astmy oskrzelowej u dzieci są często mylone z symptomami infekcji dolnych dróg oddechowych, które często występują u tej grupy pacjentów. Taka sytuacja znacznie utrudnia szybką i właściwą diagnostykę. Niemniej, objawami, które mogą sugerować rozwój astmy, są:

• duszności, zwłaszcza w nocy i nad ranem. Mogą występować samoistnie lub po ekspozycji na czynniki wyzwalające;
• świszczący oddech;
• suchy, napadowy kaszel [2].

Jak leczy się astmę u dzieci?

 

Podstawą leczenia astmy oskrzelowej, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, jest podawanie leków o działaniu przeciwzapalnym. Stwarza to możliwość ograniczenia procesu zapalnego, który stanowi patomechanizm tej choroby. Dodatkowo terapia astmy wymaga także podawania leków rozszerzających oskrzela, które zmniejszają duszności czy napady kaszlu.

Leki stosowane w terapii astmy oskrzelowej dzieli się na dwie grupy.

Leki kontrolujące przebieg choroby:

• glikokortykosteroidy wziewne;
• leki przeciwleukotrienowe;
• długo działające beta-mimetyki wziewne;
• teofilina;
• kromoglikany;
• przeciwciała anty-IgE;
• glikokortykosteroidy systemowe.

Leki interwencyjne:

• krótko działające beta-mimetyki wziewne;
• bromek ipratropium;
• glikokortykosteroidy systemowe;
• teofilina o szybkim uwalnianiu;
• krótko działające beta-mimetyki systemowe [1,2].

Leki wziewne

 

Leki wziewne w leczeniu astmy podaje się za pomocą inhalatora. Stosuje się zazwyczaj te same leki, co u osób dorosłych, jednak z uwzględnieniem odpowiednio niższej dawki. W zależności od rodzaju substancji czynnej leki te mogą być stosowane profilaktycznie, w celu zapobiegania zaostrzeniom choroby, lub doraźnie podczas ataku. Aplikuje się je za pomocą następujących inhalatorów:

• ciśnieniowy dozujący (MDI) — uwalnia lek w aerozolu po naciśnięciu przycisku;
• uruchamiany oddechem (BAI) — automatycznie uwalnia lek po wzięciu oddechu;
• proszkowy (DPI) — uwalnia lek w proszku [3].

Doraźne leki wziewne na astmę

 

Doraźne leki wziewne na astmę zawierają najczęściej salbutamol (Ventolin, Sabumalin, Aspulmo) lub fenoterol (Berotec N). Oddziaływają one na receptory β2, znajdujące się m.in. w oskrzelach. Po ich podaniu dochodzi do szybkiego (kilka minut), lecz krótkotrwałego (4-6 godzin) rozkurczu dróg oddechowych. W efekcie ustępują objawy takie jak kaszel, duszności czy świszczący oddech. Podczas kontaktu z czynnikami drażniącymi, nasilającymi objawy astmy, należy wykonać 1-2 wdechy z inhalatora [4,5].

Profilaktyczne leki wziewne na astmę

 

Leki stosowane do stałego leczenia astmy mają na celu zmniejszyć stan zapalny w obrębie oskrzeli. Minimalizuje to ryzyko zaostrzenia objawów choroby. Wziewne produkty lecznicze z tej grupy zazwyczaj zawierają następujące połączenia lekowe:

długo działający β2-mimetyk + wziewny glikokortykosteroid:

• formoterol + budezonid (Symbicort, Forspiro);
• salmeterol + flutikazon (Salmex, Asaris);
• formoterol + beklometazon (Fostex).

 

lek przeciwcholinergiczny krótko działający + krótko działający beta-mimetyk:

• ipratropium + fenoterol (Berodual)

 

długo działający β2-mimetyk + lek przeciwcholinergiczny długo działający + glikokortykosteroid wziewny:

• formoterol + glikopironium + beklometazon (Trimbow) [6-8].

Bibliografia:
W. Balińska-Miśkiewicz, Astma oskrzelowa u dzieci — odrębności diagnostyczno-terapeutyczne, Farm Pol, 2010, 66(7): 504-513.
Chung K.F., Wenzel S.E., Brozek J.L. i wsp.: International ERS/ATS guidelines on definition, evaluation and treatment of severe asthma. Eur. Respir. J., 2014; 43 (2): 43–73
E. Cichocka-Jarosz, Terapia inhalacyjna w astmie u dzieci, Alergia, 2021,1;4-10.
R. Gawlik, et al., Ocena kontroli astmy w praktyce lekarza POZ – dlaczego należy monitorować zużycie SABA?, Lekarz POZ 2021,3:134-139.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Salbutamol WZF
Charakterystyka Produktu Leczniczego Symbicort
Charakterystyka Produktu Leczniczego Berodual
Charakterystyka Produktu Leczniczego Trimbow